Stoppen met jezelf uitleggen. Hoe doe je dat?

Share

Maar door en door en door praten als je je ongemakkelijk voelt, is dat iets dat jij bij jezelf herkent? De neiging om uit te wijden en zaken te herformuleren tot je je luisteraar de oren van het hoofd hebt gekletst?

Als je nu aan het knikken bent, dan weet je waarschijnlijk ook al dat je iemand bent die de neiging heeft door te schieten in het geven van uitleg.

Het goede nieuws is dat dit gedrag vaak voor komt. Helaas neemt het niet weg dat anderen het echt vervelend kunnen vinden. Mijn vermoeden is dat dat niet het effect is dat je beoogt te bereiken.

Vandaag leg ik (beknopt) uit waarom het gebeurt en hoe het samenhangt met stress. Ik laat je zien hoe je kunt stoppen met jezelf te herhalen. Hoe je jezelf een pauze gunt en je kansen vergroot om je punt over te brengen.

‘Het niet kunnen stoppen met uitleggen’ syndroom: het verband met stress

Net zoals veel spanning in je lijf voelen, obsessief nadenken en plotseling slaperig zijn aanwijzingen kunnen zijn dat je onder druk staat, is eindeloos uitleggen ook een symptoom van stress.

Het komt meestal voor tijdens situaties waarin je je geïntimideerd, kwetsbaar of anderszins ongemakkelijk voelen. Onbewust kan je anderen gaan bombarderen met uitleg. De kans is dat je dit doet omdat je:

  • hoopt op goedkeuring van anderen
  • denkt zo een geruststellend signaal bij je gesprekspartners uit te lokken of
  • bang bent dat je verkeerd begrepen wordt.

Door meer informatie te geven denk je, vaak ten onrechte, dat je daardoor die bevestiging krijgen. Helaas heeft te veel uitleg het tegenovergestelde effect. Het zorgt er meestal eerder voor dat:

  • het gewicht van je boodschap vermindert
  • je voor verwarring zorgt of
  • het anderen juist afleidt van hetgeen je over wilt brengen.

Je vergroot daarmee de kans dat anderen gaandeweg afhaken of juist helemaal niet meer snappen wat je punt is.

Wat is het verband met stress?

Volgens psycholoog Dr. Walker is eindeloos uitleggen een coping mechanisme dat zijn oorsprong heeft in de ‘fawn respons’, een term waar hij zelf de bedenker van is. Hij omschrijft het als een onbewuste reactie waarbij je reageert op een manier die extreem sociaal wenselijk is.

Door extra inschikkelijk te zijn probeer je onbewust te voorkomen dat je afgewezen wordt of niet gehoord of begrepen wordt. Om die reden is: Eindeloos uitleggen dan ook één van de Coachkaarten uit mijn serie: Stress! Herken jij de signalen?

3 manieren om te stoppen met eindeloos uitleggen

Overmatig uitleggen is in de kern dus een teken dat je bevestiging zoekt. Het kan een diepgewortelde, onbewuste behoefte zijn om anderen (te veel) redenen te geven om je te accepteren of serieus te nemen.

Anders gezegd, het is een teken dat je overmatig gefocust bent op de wensen, behoeften en meningen van je luisteraars.

Om dat te veranderen, kan je simpelweg je focus veranderen – van de ander naar jezelf. Onderstaande 3 tips kunnen daarbij helpen.

1. Ontwikkel meer zelfbewustzijn

Hoewel je misschien niet de gedachten of meningen van anderen over jou kan controleren, kan je wel een groot deel van je eigen gedrag beïnvloeden en je zelfbewustzijn vergroten. Door meer aandacht te besteden aan je eigen gedachten en neigingen zal je eerder doelbewuster en duidelijker communiceren. De kans dat je in je valkuil om te herhalen en herhalen stapt wordt daarmee verkleint.

Een manier om meer zelfbewustzijn te kweken en minder op de automatische piloot te gaan is door nieuwe dingen te doen.

  • Ga bijvoorbeeld eens op een ‘lokaal avontuur’: Doorbreek je vaste routines door een nieuwe buurt te verkennen, te eten in een café met een voor jou onbekende keuken of op een bus te stappen met een bestemming waar je nooit eerder geweest bent. Door ‘microreizen’ te maken en jezelf in onbekende situaties te plaatsen, versterk je jouw zelfbewustzijn.
  • Ontwikkel een nieuwe vaardigheid: Denk aan een nieuwe activiteit, hobby, of uitdaging. Door te denken over en te reageren op nieuwe situaties worden ook weer nieuwe neurale paden geactiveerd. Door een ‘beginners mentaliteit’ aan te nemen, stel je jezelf open voor nieuwe perspectieven, bouw je psychische flexibiliteit op, en word je bewuster van jezelf. Waarom zou je niet een keer gaan zwemmen als je meestal wandelt? Of wat dacht je van een cursus schilderen?

2. Hou op met “Maar’s” en “Omdat’s”

Mensen die de neiging hebben eindeloos uit te leggen maken vaak gebruik van “Maar’s” en “Omdat’s”.

Een heel eenvoudige manier om bondiger te worden is om op te letten hoe vaak je deze twee woorden gebruikt. En als je merkt dat het zover is, stop jezelf dan.

Bedenk in plaats daarvan hoe je je boodschap kunt herformuleren in één of twee beknopte zinnen. Het mooiste is wanneer je dat kan doen op het moment zelf. Maar je kunt dit natuurlijk ook oefenen nadat je klaar bent met spreken. Reflecteer dan op de situatie en bedenk hoe je het de volgende keer kort en krachtig kunt verwoorden.

3. Vervang je verhaal door een vraag

Mocht je het vermoeden hebt dat je te veel uitlegt omdat je bang bent dat je niet duidelijk genoeg geweest bent, vraag dan letterlijk om geruststelling. Dat werkt altijd erg effectief.

In plaats van aan te nemen dat je luisteraar meer details nodig heeft, kan je het deze direct vragen.

Probeer de volgende keer eens één van deze vragen:

  • “Heb jij nog vragen?”
  • “Is er iets dat je gemist hebt?” of
  • “Zou je meer willen weten over _?”

Nicolien Dellensen

Nicolien Dellensen, Senior Consultant and behavioral specialist and creator and owner of the ’Sphere of Influence 360º’ a comprehensive concept and (360) online tool about interactive dynamics.

Cover e-book Sphere of Influence 360º Team Kit with purple color bacjground and magenta colored text

Free Team Kit E-book

Sign up for our newsletter and improve your team’s potential with the exercises in our free Team Kit e-book.

NL