Herinner je die gesprekken waarin de ander gewoon niet wil toegeven? Je kent het wel:
- Jouw baas die koste wat kost wil bewijzen dat hij of zij het beter weet.
- Een klant die blijft volhouden over wie er die dag fout zat (en ja, dat zou jij zijn).
- De collega’s die meer energie steken in het verdedigen van hun project dan in het project zelf…
We hebben allemaal wel eens meegemaakt dat iemand zijn of haar punt koste wat kost wil bewijzen. Zulke situaties eindigen zelden goed en kunnen leiden tot irritaties, meningsverschillen en andere onaangename situaties op de werkplek.
En laten we eerlijk zijn: dit alles omdat iemand gelijk moet hebben!
Het is frustrerend, vermoeiend en soms zelfs kwetsend. Maar waarom doen mensen het eigenlijk? Gek genoeg, komt het vaak neer op onzekerheid. Bewijzen dat je ‘gelijk’ hebt over iets kan een manier zijn om je beter te voelen; bijvoorbeeld wanneer je je zorgen maakt over je competentie, je expertise, je ervaring… en ga zo maar door.
Deze zorgen steken vooral de kop op wanneer we onder druk staan. Dus ja, de drang om altijd gelijk te willen hebben is vaak een reactie op stress.
Waarom zijn we zo vastberaden om gelijk te willen hebben?
Je vraagt je misschien af, waarom sommige mensen zo hardnekkig zijn in hun overtuiging altijd gelijk te moeten hebben? Interessant genoeg, na veel onderzoek naar dit gedrag, blijkt dat het vaak te maken heeft met hoe we denken als we gestrest zijn.
Psychologen hebben ontdekt dat er een sterk verband is tussen stress, star denken en de behoefte om onze eigen ideeën te verdedigen. Wanneer we ons gestrest voelen, zijn we vaak minder zeker van onszelf, vooral over onze vaardigheden en keuzes. Dit leidt tot de drang om door anderen als correct of rechtvaardig beschouwd te worden, wat ons een gevoel van bevestiging geeft. Dit zie je terug in gedrag zoals: fel debatteren over onze standpunten of weigeren om fouten toe te geven.
De manier waarop deze behoefte om gelijk te hebben zich uit, verschilt van persoon tot persoon en van situatie tot situatie. Maar de rode draad blijft hetzelfde; stress en onzekerheid liggen ten grondslag aan deze reactie. Als we dit gaan herkennen als een stresssignaal in plaats van gewoon vervelend gedrag, kunnen we effectievere manieren vinden om met die druk om te gaan. En dat is precies waarom het herkennen van de drang om gelijk te hebben zo’n belangrijk inzicht kan zijn.
Hoe je je houding kunt veranderen als je altijd gelijk wilt hebben
Mocht je jezelf herkennen in het gedrag van altijd gelijk willen hebben en klaar zijn om hier verandering in te willen brengen, dan zijn hier drie praktische tips voor jou. Deze inzichten over mentaliteit en zelfreflectie kunnen je helpen te begrijpen waarom je soms vasthoudt aan dat ‘Ik Heb Altijd Gelijk-gedrag’ en hoe je dit op een constructieve manier kunt aanpassen.
1. Ga op zoek naar de echte oorzaak
Vind je het moeilijk om een onderwerp los te laten, tenzij iedereen het met jouw standpunt eens is? Of je nu een redenering probeert te rechtvaardigen, je intelligentie wilt laten zien, of je onschuld (!) wilt bewijzen, het is belangrijk om de oorsprong van je gedrag te achterhalen.
Deze tip draait om even stilstaan en nadenken; waarom wil je iets per se rechtzetten of tegenspreken? Kun je daar überhaupt een reden voor vinden?
Wanneer je verstrikt raakt in een (vaak zinloze) strijd, stop dan even en reflecteer op je houding. Neem de tijd om na te denken over je eerdere gesprekken en stel jezelf een paar zelf reflectieve vragen:
- Moest ik vandaag echt ‘gelijk hebben?’
- Welke stressfactoren zouden mijn gedrag kunnen hebben veroorzaakt?
Probeer elke werkdag een paar minuten vrij te maken voor deze zelfreflectie. Door jezelf deze vragen te stellen, begin je de onderliggende redenen van je behoefte om gelijk te hebben te begrijpen en zal geleidelijk aan deze drang verminderen.
2. Richt je op wat juist is!
De drang om gelijk te hebben gaat vaak gepaard met een negativiteitsbias; we zijn zo gefocust op wat ‘fout’ is aan een situatie dat het lijkt alsof we onze standpunten niet kunnen loslaten.
Het vereist enige mentale inspanning om dit te veranderen; probeer te zoeken naar wat wél klopt en je zult merken dat je minder geneigd bent om een discussie aan te gaan of voet bij stuk te houden.
Hier zijn een paar nuttige tips om je hierbij te helpen:
- Verander je focus van winnen naar begrijpen: Waar zijn jij en de andere partij het over eens? Welke waarde hebben jullie beiden aan de discussie toegevoegd? Hoe kun je op deze positieve punten voortbouwen?
- Probeer de dingen vanuit het perspectief van je gesprekspartners te zien: Stel vragen om hun argumenten beter te begrijpen, luister actief als ze spreken, en probeer je echt in hun schoenen te verplaatsen.
3. Verander je denkwijze
Het succesvol beheren van een cognitieve stressreactie draait allemaal om het veranderen van je mindset, dus mijn derde tip is om je perspectief te herzien.
Als je hebt erkend dat jij degene bent die gewoon gelijk moet hebben, probeer dan eens anders naar meningsverschillen te kijken. Dit lijkt op een ‘growth mindset’; zie meningsverschillen als kansen voor persoonlijke groei in plaats van als een bedreiging voor je zelfbeeld.
Door deze mindset aan te nemen, verandert je doel van discussies winnen naar leren. Je staat dan meer open voor nieuwe ideeën en andere zienswijzen, wat leidt tot productievere, positievere gesprekken.
Hoe minder je gefocust bent op ‘overwinning’, hoe minder defensief (en irritant!) je zult zijn. Je zult waarschijnlijk merken dat dit wonderen doet voor je relaties en dat de uitkomsten van je conflicten verbeteren.
