“Dit is allemaal jouw schuld.”
“Ik kan er niet op vertrouwen dat je het goed doet.”
“Als jij je er niet mee bemoeid had, zaten we nu niet in deze situatie!”
Heb je ooit iemand beschuldigd, je geduld verloren of een discussie gestart wanneer dingen behoorlijk mis gingen?
We reageren allemaal anders op de mislukking van een project ooit toegeschreven aan een ander. Anderen de schuld geven in plaats van zelf de verantwoordelijkheid nemen is een veelvoorkomende reactie wanneer we ons overweldigd voelen.
Misschien heb je de schuld van een mislukt project toegeschreven aan een ‘te klein budget’. Of je hebt een collega beschuldigd van het achterhouden van informatie, terwijl je zelf misschien niet duidelijk genoeg was in je vragen. Kun je je een soortgelijke situatie voor de geest halen?
Of je dit nu bewust deed of zonder je het te realiseren; op deze manier de verantwoordelijkheid onterecht afschuiven kan je relaties flink beschadigen.
Het is belangrijk om deze neiging te begrijpen en te beheren om effectief te kunnen samenwerken als team of organisatie. Daarover gaat deze blog.
Waarom beschuldigen we anderen onder druk?
Dus, waarom schuiven we de schuld op anderen als we ons opgejaagd voelen, of het nu door ons werk, onze relaties of ons persoonlijk leven komt?
Er zijn een paar psychologische theorieën die dit gedrag kunnen verklaren en die ons helpen begrijpen waarom we met onze vinger wijzen als we onder druk staan.
Attributietheorie
Volgens de attributietheorie van Heider neigen we ertoe om gedrag en situaties te verklaren door ze toe te schrijven aan interne of externe oorzaken (attributies).
- Interne attributies leggen de verantwoordelijkheid bij iemands persoonlijke eigenschappen of inzet. Als we zo’n attributie maken nemen we bijvoorbeeld aan dat een collega slecht presteert vanwege een gebrek aan inzet of competentie.
- Externe attributies daarentegen, verbinden gebeurtenissen aan factoren buiten onze of iemand anders’ controle. We gaan er dan bijvoorbeeld vanuit dat diezelfde collega niet over de juiste hulpmiddelen of middelen beschikte om goed te kunnen presteren.
Volgens de attributietheorie neigen we ertoe om anderen de schuld te geven – een vorm van interne attributie – wanneer we gestrest zijn.
Psychoanalytische Theorie
De psychoanalytische theorie suggereert dat we anderen beschuldigen als een soort beschermingsmechanisme. Dit mechanisme zou ons beschermen tegen ongemakkelijke gevoelens zoals schaamte, onzekerheid, of gêne. Het is een manier om ons zelfbeeld te beschermen in tijden van stress.
Het mag duidelijk zijn dat de schuld aan anderen geven, ongeacht welke theorie je het meest aanspreekt, geen ideale manier is om met druk om te gaan. Net zoals het uitlokken van ruzie en het wantrouwen van anderen, leidt het uiten van beschuldigingen tot een verlies aan vertrouwen, een slechtere samenwerking en stagnatie in persoonlijke groei. Daarom heb ik de ‘Beschuldigings-stresskaart’ in onze coachkaarten opgenomen.
Drie Manieren om te stoppen met beschuldigingen
Mocht je na het lezen van bovenstaande je realiseren dat beschuldigen een stressreactie is waar je gevoelig voor bent, heb ik drie tips voor je om hier verandering in te brengen. Deze tips kunnen je helpen om uitdagingen aan te gaan zonder onterecht beschuldigingen te uiten en bruggen te verbranden. Probeer de tip die je het meest aanspreekt, of alle drie!
1. Oefen met Gebalanceerde Attributies
Als je je afvraagt of interne of externe attributies beter zijn, is het antwoord: geen van beide. Het is het beste om een gezonde balans tussen de twee te hebben.
Het oefenen met gebalanceerde attributies betekent dat je zowel intrinsieke als extrinsieke factoren overweegt bij het begrijpen van een gebeurtenis (zoals een gemiste deadline) of gedrag (bijv. de volledigheid van een collega). Dit helpt je niet alleen om onterechte beschuldigingen te vermijden, maar het kan je ook helpen om gebeurtenissen beter te begrijpen.
Als een collega bijvoorbeeld niet op komt dagen voor een vergadering, kan het betekenen dat je zowel zijn gedrag als de omstandigheden overweegt: “Kevin had stipter kunnen zijn, maar hij is ook ongelooflijk druk geweest.”
Probeer zelf nog meer voorbeelden te bedenken om deze techniek beter te begrijpen.
2. Probleemoplossing
Een andere tip is om te proberen het probleem aan te pakken in plaats van een schuldige te zoeken. Dit verschuift je focus en helpt om een praktische oplossing voor het probleem te vinden.
De volgende keer dat je in de verleiding komt te gaan wijzen bij een uitdaging of falen, probeer dan eens de volgende stappen:
- Identificeer het probleem. Wees zo specifiek en objectief mogelijk over de uitdaging. Is het werkstress of te veel projecten om te beheren?
- Analyseer het probleem. Probeer de onderliggende oorzaak van de uitdaging te identificeren door te vragen waarom?
- Brainstorm over potentiële oplossingen. Richt je op het oplossen van het probleem in plaats van het vinden van iemand anders om de schuld te geven!
- Evalueer je oplossingen en kies de beste. Wat zijn de voor- en nadelen van elk? Welke zal de situatie voor iedereen het meest effectief verbeteren?
- Implementeer de oplossing. Kom in actie!
- Evalueer de oplossing. Heeft je strategie gewerkt? Zo ja, geweldig! Zo nee, werk dan achteruit te onderzoeken wat er mis is gegaan. Wat kun je de volgende keer beter doen?
3. Empower jezelf!
Je kunt niet beheersen wat er met je gebeurt, maar je kan wel je reacties op gedachten, gevoelens en acties in reactie op druk beheersen. Het opbouwen van een gevoel van empowerment is een geweldige manier om persoonlijk te groeien en je open te stellen voor nieuwe manieren van stressmanagement.
Deze stappen kunnen je daarbij helpen:
- Herken en accepteer je emoties. Iedereen kan teleurstelling, frustratie of boosheid ervaren als dingen misgaan. Het herkennen van deze reacties als normale emoties is essentieel als je ze op een meer constructieve manier wilt beheersen.
- Toon verantwoordelijkheid. Ongeacht of het probleem jouw schuld is of niet, jij bent degene die verantwoordelijk is voor hoe je reageert. Neem een bewuste beslissing om iemand anders niet de schuld te geven en richt je energie ergens anders op.
- Oefen met positieve affirmaties. Herinner jezelf eraan dat je constructiever kunt zijn. Probeer: “Ik kies ervoor om het probleem aan te pakken, niet de persoon,” of “Mijn reactie is mijn beslissing!”
- Blijf altijd leren. Probeer van elke uitdaging die je tegenkomt te leren, of je nu succes hebt of een misstap maakt. Hoe meer je werkt aan zelfversterking, verantwoordelijkheid nemen of probleemoplossing, hoe beter je erin zult worden.
Referenties
Heider, F., Kelley, H., Jones, E. E., & Ross, L. (2010). Attribution theory. Handbook of Theories of social psychology (Vol. 1, pp. 81-101). Sage Publications.
