Herken je dit? Je hebt zelf een slecht gevoel over dat verslag dat je schreef en je collega roept in het voorbij gaan en passant: “Lekker geschreven hoor!”
“Probeer jij maar eens 5000 woorden te schrijven midden in de nacht!” hoor je jezelf al snauwen… voordat je je realiseert dat je collega het waarschijnlijk helemaal niet sarcastisch bedoelde.
Wat maakt nu dat deze situaties zo snel escaleren?
Je bent het waarschijnlijk met me eens dat de hierboven beschreven scenario’s voorkomen hadden kunnen worden. Dat er een punt was dat je zelf besloot dat de aanval de juiste verdediging zou zijn, maar dat je dat in de toekomst best op een andere manier zou kunnen aanpakken.
Als je regelmatig ruzie maakt op momenten dat je niet helemaal lekker in je vel zit of je onzeker voelt, helpt dit artikel je begrijpen waarom dit gebeurt en hoe je ermee kunt stoppen.
Waarom zoeken we ruzie als we gestrest zijn?
De kans dat je gedoe krijgt als je in de aanval gaat omdat je je bedreigd voelt is bijna 100 procent, terwijl dit helemaal niet is wat je wilt. Ruzies zijn vervelend, vermoeiend en vaak ook ook verwarrend.
Waarom doe je het dan toch?
Waarom we doen wat we doen
We gaan eerder in de aanval als we:
- Ons fysiek of psychologisch onveilig voelen.
- Het gevoel hebben dat we gecorrigeerd of aangevallen worden.
- Gedwongen worden onze kwetsbaarheid onder ogen te zien, of die nu echt is of niet.
- Denken dat anderen ons niet serieus nemen.
- Geloven dat anderen ons afwijzen of negatief beoordelen.
- Een negatief zelfbeeld hebben en/of
- Te veel belang hechten aan wat anderen van ons denken.
Herinner je je een moment waarop je om een van bovenstaande redenen in de aanval ging? En had je dat op het moment zelf ook door?
Net als veel andere verdedigingsmechanismen die in de Stresskaarten beschreven worden, is ‘In de aanval gaan’ meestal een automatische respons die je in de loop van de tijd ontwikkeld hebt zonder dit te beseffen.
Misschien hielp het je vroeger om met rust gelaten te worden door je broers en/of zussen als je van je af beet, of was het de enige manier om gehoord te worden in jouw gezin. Wat de reden ook is, realiseren dat jij degene bent die ruzie zoekt en het doorbreken van deze gewoonte is niet zo eenvoudig.
Het is nog moeilijker wanneer:
- Er is geen duidelijke “aanleiding” voor de ruzie is, zoals een belediging of provocatie.
- De persoon met wie je ruzie zoekt niet tijdig “op de rem trapt” of je hierop aanspreekt.
Laten we eens kijken hoe dingen kunnen escaleren.
Defensieve communicatie: Een selffulfilling prophecy
In de aanval gaan omdat je druk of stress ervaart is eigenlijk een (nogal paradoxaal) verdedigingsmechanisme.
Wanneer je ’agressief defensief’ wordt in je houding en communicatie lokt jouw gedrag vaak irritatie bij de ander uit. Hoe defensiever jij communiceert, hoe groter de kans is dat de ander in de tegenaanval gaat. Hoewel het initiatief voor de ruzie die kan ontstaan eigenlijk bij jou ligt kan jij op dat moment denken; “Zie je wel, deze persoon heeft het op mij voorzien”. Van het een kan het ander komen en op een bepaald punt kan het moeilijk zijn om te beseffen dat jij – ja, jij – degene bent die de cyclus in stand houdt.
Op oorlogspad gaan is geen goede communicatiestrategie als je sterke, positieve relaties wilt opbouwen met anderen. Omdat dit gevoed wordt door stress en tot meer stress leidt, heb ik de stresskaart: “in de aanval gaan” ontwikkeld.
3 tips om de aanval af te breken
Als je de neiging hebt om defensief te communiceren, is de kans groot dat je zelf de neiging heb om te verklaren of rationaliseren waarom je dit doet. Wellicht is het je eerste reactie om jezelf te rechtvaardigen, zelfs als dit je niet gevraagd wordt.
Hieronder vind je drie tips om je te helpen die cyclus te doorbreken.
1. Reflectie
Om te begrijpen waarom je defensief reageert kan het helpen om terug te kijken naar ruzies uit het verleden en te analyseren wat er toen gebeurde. Je kan dit zelfstandig doen of samen met iemand die je vertrouwt.
Hieronder vind je enkele reflectievragen die je meer inzicht kunnen bieden in je triggers en reacties en kunnen helpen te voorkomen dat het in de toekomst weer gebeurt:
- Wat gebeurde er bij die gelegenheid?
- Hoe reageerde ik?
- Welke woorden/handelingen/details triggerden mij?
- Hoe reageerden anderen om mij heen?
- Waarom ga ik in de ’zelfverdedigingsmodus’?
- In welke situaties komen deze ruzies het meest voor?
- Wat zijn de gemeenschappelijke elementen in deze scenario’s?
2. Tel tot tien
Wanneer je in stressvolle situaties de neiging hebt om in de verdediging te schieten kan een eenvoudige tip zijn om te zorgen dat je even stil staat bij wat er gebeurt voordat je reageert.
In de aanval gaan is eerder een impulsieve dan een weloverwogen reactie.
Tel tot tien voordat je iets doet of zegt, want zelfs deze korte pauze is vaak genoeg om je ervan te weerhouden te reageren zonder na te denken.
3. Uit jezelf!
De gewoonte om jezelf te verdedigen heb je misschien al heel vroeg in je leven ontwikkeld. Op dat moment beschikte je mogelijk nog niet over dezelfde vaardigheden om je emoties te uiten als vandaag de dag.
Toen was het misschien de enige manier om je doel te bereiken:
- Om groter of krachtiger te lijken.
- Om pijnlijke gevoelens niet te hoeven erkennen.
- Om gevoelens niet hardop te uiten, omdat je dat niet kon of wilde.
Het is altijd het juiste moment om het uiten en uitdrukken van je emoties verder te ontwikkelen. Vooral omdat dit je kan helpen onnodige conflicten te vermijden.
De eerste stap kan zijn om jezelf deze vraag te stellen: Wat voel ik op dit moment?
Daar kan je vervolgens op voortborduren. Naarmate je het vermogen verder ontwikkelt om je gevoelens en manier van denken te beheersen, heb je de belangrijkste redenen aangepakt en zal je minder behoefte voelen om in de aanval te gaan.
